Διατροφή κατά την παιδική και εφηβική ηλικία

Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, είναι γνωστοί οι κίνδυνοι της υγείας που σχετίζονται με τη διατροφή. Το υπερβάλλον βάρος, η αιτιολογική συσχέτιση του ζωικού λίπους των τροφών με τις καρδιοπάθειες, η ένδειξη ότι η υπερκατανάλωση της ζάχαρης παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη σακχαρώδη διαβήτη, είναι προβλήματα που για να προληφθούν και να αντιμετωπισθούν είναι απαραίτητη μια σωστή και ισοζυγισμένη διατροφή.

Η διατροφή του παιδιού πρέπει να είναι τέτοια ώστε να παρέχει τα θρεπτικά συστατικά για την ομαλή και ψυχοκοινωνική του ανάπτυξη. Σύμφωνα με τα σύγχρονα ευρήματα οι καλές διατροφικές συνήθειες που αποκτούνται από την παιδική ηλικία είναι πολύ σημαντικές στη διατήρηση της υγείας κατά την ενήλικη ζωή. H παιδική παχυσαρκία λαμβάνει επιδημικές διαστάσεις στο δυτικό κόσμο και στη χώρα μας τις τελευταίες δεκαετίες και αποτελεί πλέον ένα μεγάλο πρόβλημα της δημόσιας υγείας. Η εφαρμογή στρατηγικών πρόληψης, κυρίως στα σχολεία και στην οικογένεια, μπορεί να συνεισφέρει ουσιαστικά στην ελάττωση του προβλήματος.

eikona ζωής - διατροφή παιδική εφηβική ηλικία
Ορισμένα μέτρα που πρέπει να προσέξουν τα παιδιά και οι έφηβοι για να διατηρούν ένα κανονικό βάρος για την ηλικία και το ύψος τους και να τρέφονται υγιεινά είναι τα εξής:
  • Να μάθουν να έχουν καθορισμένο ωράριο φαγητού με καλή κατανομή των γευμάτων, ελαχιστοποίηση των σνακς και του τσιμπολογήματος και πλούσιο πρωινό. Μελέτες έχουν δείξει πως τα παιδιά που δεν τρώνε πρωινό, συνήθως έχουν μεγαλύτερο βάρος και χειρότερες επιδόσεις στις εργασίες που απαιτούν συγκέντρωση και εγρήγορση, ενώ μοιάζουν πολλές φορές πιο κουρασμένα και νωχελικά.
  • Τα παιδιά πρέπει να μάθουν από μικρή ηλικία να τρώνε ποικιλία τροφών όπως λαχανικά, φρούτα, όσπρια, ψάρια και κοτόπουλο που είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και δεν περιέχουν πολλά λιπαρά και θερμίδες. Η κατανάλωση τροφών από όλες τις ομάδες θεωρείται απαραίτητη προϋπόθεση για την καλή λειτουργία του οργανισμού, καθώς δεν υπάρχει άλλος τρόπος να εξασφαλιστεί η λήψη όλων των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών.
  • Για να εξασφαλιστεί η ποικιλία, η ισορροπία και το μέτρο καλό είναι να ακολουθούν τη μεσογειακή διατροφή η οποία προτείνεται πλέον σε όλες τις χώρες και τα παιδιά είναι καλοί γνώστες του συγκεκριμένου τρόπου διατροφής.
  • Πρέπει οι μερίδες να είναι ελεγμένες και κανονικές (όχι μεγάλη ποσότητα φαγητού).
  • Πρέπει να προσεχθεί το τι τρώνε τα παιδιά στο σχολείο γι’αυτό πρέπει να ελέγχεται το τι παίρνουν από το σπίτι αλλά και το αν οι σχολικές καντίνες λειτουργούν σε σωστή βάση. Τα σχολικά κυλικεία δεν είναι μόνο εμπόριο αλλά και διατροφική αγωγή των παιδιών.
  • Να αποφεύγεται τα παιδιά να τρωνε μπροστά από την τηλεόραση ή μπροστά από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή και να γίνεται προσπάθεια όλη η οικογένεια να τρώει μαζί. Έχει αποδειχθεί πως τα παιδιά που δεν τρώνε στο τραπέζι, τρώνε πιο λίγα φρούτα και λαχανικά και τρώνε πιο πολλά έτοιμα φαγητά. Γι’αυτό τα οικογενειακά γεύματα βελτιώνουν τη διατροφή του παιδιού.
  • Μεγάλη προσοχή στα είδη περιπτέρου (γαριδάκια, πατατάκια, κρουασάν, σοκολάτες, καραμέλες), στα είδη φούρνου (τυρόπιτες, λουκανικόπιτες, μπουγάτσες) και στα είδη fast food (hamburgers, πίτσες, σάντουιτς με αλλαντικά, τηγανητές πατάτες, αναψυκτικά) γιατί φορτώνουν τον οργανισμό μας με κακά λιπαρά, πολλή ζάχαρη, θερμίδες και αλάτι.
  • Η κατανάλωση γλυκών να περιορίζεται σε 1-2 εβδομαδιαίως και να προτιμούνται πιο υγιεινά σνακς όπως φρούτα, γιαουρτάκια, κράκερς με χαμηλά λιπαρά κ.α
  • Τα παιδιά και οι έφηβοι πρέπει να κινούνται και να αθλούνται όχι μόνο για τον έλεγχο του σωματικού βάρους αλλά και για την υγεία τους γενικότερα. Ορισμένοι τρόποι αύξησης της δραστηριότητας είναι το περπάτημα μέχρι το σχολείο, συχνοί απογευματινοί περίπατοι, παιχνίδια στα διαλείμματα του σχολείου, αθλητικές δραστηριότητες (μπάσκετ, ποδόσφαιρο, ποδήλατο, γυμναστική, κολύμπι κλπ για διάστημα 45 λεπτών τουλάχιστον 3-4 φορές την εβδομάδα). Επίσης πρέπει να ελαττωθεί η σωματική αδράνεια περιορίζοντας τις ώρες μπροστά στη τηλεόραση και τα βίντεο-παιχνίδια σε 1 έως 2 τη μέρα.

Η πορεία λοιπόν προς την παχυσαρκία μπορεί να αποτραπεί αρκεί τα παιδιά να αποβάλουν από την καθημερινότητα τους την καθιστική ζωή, την αποχή από την άσκηση, τις λανθασμένες διατροφικές επιλογές και να θέσουν στη ζωή τους πιο υγιεινά πρότυπα.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Π. ΛΑΣΠΟΣ BSc, MSc
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος