Πώς η τηλεόραση επηρεάζει ένα παιδί;
Η τηλεόραση, ένα από τα πιο διαδεδομένα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, αποτελεί πιθανόν το πιο δημοφιλές από αυτά. Οι απόψεις για τη συνεισφορά της ποικίλουν. Πολλοί υπερθεματίζουν για την αξία της αφού πέραν της ενημέρωσης που παρέχει, μπορεί να είναι εκπαιδευτική αλλά και ψυχαγωγική για ένα παιδί.
Ωστόσο είναι αδιαμφισβήτητο πως τα παιδιά μπορούν να επηρεαστούν πολύ από τα προγράμματα, τον ήχο, τις εικόνες και τα πρότυπα που προβάλλονται. Πολλοί γονείς έχουν απορίες και υποβάλλουν συχνά ερωτήσεις στον παιδίατρό τους όπως πόση ώρα μπορεί να παρακολουθεί το παιδί τηλεόραση. Αμερικανικές έρευνες διάσημων πανεπιστημίων συστήνουν όπως τα παιδιά ηλικίας μικρότερης των 2 χρόνων να μην παρακολουθούν καθόλου τηλεόραση, ενώ παιδιά μεγαλύτερα των δύο χρονών μπορούν να παρακολουθούν τηλεόραση με μέσο όρο 1 με 2 ώρες την ημέρα, νοουμένου ότι παρακολουθούν ποιοτικά προγράμματα.
Δυστυχώς, μελέτες έχουν αποδείξει ότι τα βρέφη και τα μικρά παιδιά παρακολουθούν περίπου 2 ώρες την ημέρα κάτι το οποίο μπορεί να είναι επιβλαβές για τα ίδια. Τα 2 πρώτα χρόνια της ζωής των παιδιών είναι πολύ σημαντικά για την ανάπτυξη του εγκεφάλου τους. Η πρώιμη έκθεση στην ακτινοβολία της τηλεόρασης αλλά και γενικά όλων των ηλεκτρικών ειδών έχει αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη του εγκεφάλου. Τα παιδιά καθυστερούν στην ομιλία και αντιμετωπίζουν προβλήματα συγκέντρωσης και προσοχής. Το διάσημο περιοδικό Jama Psychiatry δημοσίευσε μελέτη, η οποία αποδεικνύει ότι η παρακολούθηση τηλεόρασης για πολλές ώρες αυξάνει μέχρι και τον κίνδυνο πρόωρης γήρανσης του εγκεφάλου.
Η υπέρμετρη παρακολούθηση τηλεοπτικών προγραμμάτων είναι επίσης ανησυχητική για τον λόγο ότι μπορεί να κλέψει πολύτιμο χρόνο από την συναναστροφή του παιδιού με τους γονείς του, με άλλα παιδιά αλλά και από το ίδιο το παιχνίδι με επακόλουθο την προβληματική κοινωνικοποίηση και συναισθηματική και πνευματική του ανάπτυξη.
Η τηλεόραση έχει και άλλες αρνητικές επιπτώσεις στα παιδιά. Ακατάλληλα προγράμματα, ακόμη και κινούμενα σχέδια, μπορεί να προκαλέσουν φόβο και άγχος στο παιδί. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα πλείστα παιδιά επηρεάζονται από σκηνές βίας, σεξ, χρήσης αλκοόλ, ναρκωτικών κ.α. Προβλήματα συμπεριφοράς, καθυστέρηση στην ομιλία, εφιάλτες, δυσκολία στον ύπνο είναι μερικά επακόλουθα των διαφόρων αρνητικών προγραμμάτων που παρακολουθούν. Η πιο ευάλωτη ηλικία μπροστά στη δύναμη της τηλεόρασης είναι η παιδική και εφηβική ηλικία.
Η τηλεόραση λόγω του ότι προβάλλει εικόνες έχει μεγάλη επίδραση στο μυαλό. Τα μικρά παιδιά δεν μπορούν να διαχωρίσουν εύκολα τι είναι φανταστικό και τι πραγματικό, πολλές φορές παίρνουν μηνύματα λανθασμένα που εύκολα παρασύρουν ένα μικρό παιδί και έφηβο σε σημείο που ορισμένες φορές σχηματίζουν την άποψη ότι η τηλεόραση είναι πηγή αλάνθαστων και τέλειων ιδεών και τάσεων.
Η τηλεόραση, αν και μπορεί να καταστεί επικίνδυνη για τα παιδιά, όπως και για τους ενήλικες, όταν δεν υπάρχει έλεγχος των προγραμμάτων παρακολούθησης, μπορεί ταυτόχρονα να διαδραματίσει και θετικό ρόλο στη ζωή τους, αφού αποτελεί ένα καλό εργαλείο εκπαίδευσης και ψυχαγωγίας, αν χρησιμοποιείται σωστά. Από πολύ νωρίς, μέσα από ποικίλα εκπαιδευτικά προγράμματα αλλά και μέσω των κατάλληλων κινουμένων σχεδίων, τα παιδιά μπορούν να μάθουν για το φυσικό περιβάλλον, τους διάφορους πολιτισμούς, την αποδοχή του διαφορετικού κ.α. Εκτός, από τον εμπλουτισμό των γνώσεων τους, τα παιδιά μπορούν να αποκτήσουν ενσυναίσθηση αλλά και να χαλαρώσουν και να διασκεδάσουν μέσα από ψυχαγωγικές παιδικές εκπομπές. Έτσι, η τηλεόραση αποτελεί ένα γοητευτικό μέσο για τα παιδιά που μέσω της γρήγορης και της ζωντανής εικόνας μεταφέρει γνώσεις και πληροφορίες από όλο τον κόσμο με κατανοητό τρόπο.
Τι μπορεί λοιπόν ο κάθε γονιός να κάνει για να αποκτήσει το παιδί του σωστές συνήθειες ως προς την τηλεόραση;
- Προτρέπεται όπως ο γονέας παρακολουθεί τηλεόραση μαζί με το παιδί, ώστε να του εξηγεί τί συμβαίνει.
- Η χρήση της τηλεόρασης από όλη την οικογένεια δεν θα πρέπει να είναι ανεξέλεγκτη , ούτε η τηλεόραση να είναι σε μόνιμη βάση ανοικτή, διότι το παιδί έτσι λανθασμένα λαμβάνει το μήνυμα ότι αυτό είναι το φυσιολογικό με αποτέλεσμα όταν η τηλεόραση κλείνει να του λείπει.
- Μάθετε στο παιδί σας να σκέφτεται και να επεξεργάζεται με το μυαλό του χωρίς να είναι παθητικός δέκτης των όσων βλέπει και ακούει.
- Σβήστε αμέσως την τηλεόραση αν νομίζετε ότι δείχνει κάτι βλαβερό ή αν προωθεί λάθος πρότυπα για το παιδί.
- Συστήνεται όπως σε κανένα υπνοδωμάτιο να μην υπάρχει συσκευή τηλεόρασης.
- Καλό θα ήταν να μην προωθείται η τηλεόραση ως μέσο επιβράβευσης για καλή συμπεριφορά ή ως μέσο συμφωνίας μεταξύ γονέα και παιδιού.
- Μιλάτε, τραγουδήστε και γενικά περνάτε ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά σας.
Γενικά οι γονείς είναι σημαντικό να δίνουν το καλό παράδειγμα με αυτά που βλέπουν στην τηλεόραση. Θυμηθείτε πως τα παιδιά αντιγράφουν αυτό που βλέπουν και οι γονείς αποτελούν πρότυπα μίμησης.
Η λύση δεν είναι να μην υπάρχει η τηλεόραση στην ζωή μας, καθώς όπως είπαμε και πιο πάνω μπορεί να προσφέρει πολλά και να λειτουργήσει θετικά, αλλά η λύση είναι η τηλεόραση να μην είναι προτεραιότητά μας και να χρησιμοποιείται συνετά και με φειδώ.
Καταληκτικά, προτεραιότητα στη ζωή μας και πόσο μάλλον ενός παιδιού, θα πρέπει να είναι οι άνθρωποι που αγαπάμε όπως και η απόκτηση εμπειριών μέσω ποιοτικού χρόνου που περνάμε με αυτούς και όχι να ζούμε μέσα από τις εμπειρίες των άλλων, δηλαδή μέσω αυτών που προβάλλει η τηλεόραση.
